Geelse Gansakkermolen verrijst in Puurs-Sint-Amands

Wie in 2025 de Schelde afvaart zal ter hoogte van Puurs-Sint-Amands begroet worden door de Gansakkermolen. De windmolen die oorspronkelijk in Geel stond wordt opnieuw opgebouwd in de gemeente aan de Scheldebocht. Stichting Kempens Landschap stelde samen met de gemeente en de Koninklijke Vereniging voor Natuur en Stedenschoon (KVNS) het ambitieuze project voor op Open Monumentendag.

De Gansakkermolen is een windmolen uit 1797 die eeuwenlang mee zijn stempel drukte op het Geelse stadsbeeld. In 1981 werd de molen erkend als beschermd monument. Toch raakte de molen steeds meer ingesloten door bebouwing en raakte hij stilaan in verval. Jan De Haes, covoorzitter van Stichting Kempens Landschap, licht toe: “Door de vele bebouwing kon de molen geen wind meer vangen. Uiteindelijk werd hij verkocht met de bedoeling om hem elders weer op te bouwen. Zo is hij na enkele omzwervingen in handen gekomen van de KVNS die met de aankoop van de molen een kans zagen om het historisch landschap langs de Schelde te herstellen. De Gansakkermolen wordt op termijn dus weer een maalvaardige molen, met een actieve molenaarswerking.”

Erfgoedpremie

Om het project mee in goede banen te leiden schakelde de gemeente Puurs-Sint-Amands in 2021 Stichting Kempens Landschap in. De erkende erfgoedorganisatie heeft namelijk reeds verschillende windmolens onder haar vleugels en heeft heel wat ervaring met het restaureren en beheren ervan. De stichting stelde een architect aan en vroeg een erfgoedpremie aan bij het agentschap Onroerend Erfgoed. Kathleen Helsen, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Stichting Kempens Landschap, licht toe: "De begeleiding van Kempens Landschap levert de restauratie alle wind in de zeilen op. Dankzij de aanvraag van de Stichting kunnen we rekenen op de premie van 350.000 euro. Er is een molenbouwer met ervaring geselecteerd na een openbare aanbesteding. Wim Adriaens zal de onderdelen van de molen naar zijn atelier overbrengen en restaureren, die liggen nu nog opgeslagen in Puurs-Sint-Amands. Na de restauratie begeleidt Stichting Kempens Landschap ook de heropbouw van de molen langs de Schelde."

Historisch landschap

De Gansakkermolen zal verrijzen bovenop de bestaande molenbelt die het huidige molenmuseum huisvest. De plek ligt vlakbij de standplaats van de vroegere Scheldemolen- of Koutermolen die in 1903 werd gesloopt. Marc Peelman van KVNS: “Die molen vormde eeuwenlang een vaste waarde in het landschap. De heropbouw van de Gansakkermolen maakt, net zoals de restauratie van de steenovens, deel uit van de historische opwaardering van het landschap. Door deze vorm van landschapsherstel kunnen erfgoedelementen zoals de Gansakkermolen opnieuw bijdragen aan de identiteit van de regio.” 

Echo’s van de Schelde

Burgemeester Koen Van Den Heuvel is eveneens opgetogen met de nakende start van de heropbouw: “De heropbouw van de Gansakkermolen is een belangrijk onderdeel van ons Masterplan ‘Echo’s van de Schelde’. Daarin zetten we in op beleving en ontmoeting. De komst van de molen biedt met het opzetten van een vrijwilligerswerking kansen om het sociaal weefsel binnen onze gemeente te versterken. Tegelijkertijd krijgen we er een trekpleister bij die het rijke verleden van onze streek in de kijker zet.”   

Word eigenaar van een stukje molen

De heropbouw van de Gansakkermolen wordt geraamd op 935.774 euro. Een deel hiervan wordt gefinancierd met de erfgoedpremie van het agentschap Onroerend erfgoed en door de drie partners. Een ander deel zouden de partners graag verzamelen via crowdfunding. Op die manier kunnen inwoners van Puurs-Sint-Amands symbolisch mede-eigenaar worden van de windmolen. De inzamelactie zal dit najaar van start gaan.

(© foto: Jerke Taeymans)