Wortel-Kolonie: al drie jaar UNESCO-Werelderfgoed
Aan de vooravond van Werelderfgoeddag viert Stichting Kempens Landschap de derde verjaardag van de inschrijving van Wortel-Kolonie op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. Die erkenning plaatst de site internationaal op de kaart naast natuurwonderen en culturele monumenten zoals de Grand Canyon en de Piramides van Gizeh. Als Vlaamse siteholder voor UNESCO neemt Stichting Kempens Landschap al 26 jaar lang de zorg voor en de bescherming van dit uitzonderlijke landschap op zich.
Samen met drie Nederlandse Koloniën van Weldadigheid - Frederiksoord, Wilhelminaoord en Veenhuizen - werd Wortel-Kolonie op 26 juli 2021 ingeschreven op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Het Werelderfgoedcomité erkende de Koloniën van Weldadigheid als getuigen van een uitzonderlijk en grootschalig sociaal experiment van armoedebestrijding. Dat gebeurde door inrichting van binnenlandse landbouwkoloniën in afgelegen gebieden.
De Koloniën toen
Wortel- en Merksplas-Kolonie waren onderdeel van een groot en ambitieus plan. Doel: komaf maken met armoede. Dat grootschalige maatschappelijke experiment vond plaats aan het begin van de 19de-eeuw in de Verenigde Nederlanden. Daar werden in zeven jaar tijd zeven Koloniën van Weldadigheid opgericht: vijf in het noorden van Nederland en twee in het zuiden, in wat nu de Belgische Kempen zijn. Uit het hele land werden grote aantallen mensen in armoede ernaartoe gestuurd: om aan landbouw te doen, school te lopen en om discipline aan te leren. In 1993 kwam er een einde aan het systeem met de afschaffing van de wet op de landloperij in België. Het unieke gebied dreigde te versnipperen en verloren te gaan.
De Koloniën nu
“De Koloniën van Weldadigheid hebben door de mens gecreëerde landschappen achtergelaten die zelfs 200 jaar later nog steeds herkenbaar zijn”, aldus gedeputeerde Jan De Haes, covoorzitter van Stichting Kempens Landschap. “Ook enkele belangrijke delen van de bebouwing uit de afgelopen twee eeuwen zijn gebleven. Natuurliefhebbers worden vandaag uitgenodigd om te komen genieten van de uitgestrekte gebieden met hun unieke landschapsstructuur. De voormalige Koloniën van Weldadigheid vormen het ideale decor voor wandelaars, fietsers, ruiters, etc. De buitengewone natuurlijke schoonheid van Wortel-Kolonie is absoluut een bezoekje waard.”
Werelderfgoeddag
Gedeputeerde Kathleen Helsen, covoorzitter van Stichting Kempens Landschap, vult aan: “Vaak realiseren we ons niet volledig de omvang van onze prestatie en de verantwoordelijkheid die komt kijken bij het beheer van UNESCO-werelderfgoed. Op Werelderfgoeddag staan we daar daarom graag nog even bij stil. Met Wortel-Kolonie staan we schouder aan schouder met enkele van de meest indrukwekkende natuurlijke en culturele wonderen die onze planeet rijk is. Die status benadrukt het belang van onze missie en de impact van ons werk op wereldschaal.”
Aan de rand van het land
De gratis podcast 'Aan de Rand van het Land' over de verborgen geschiedenis van Wortel-Kolonie krijgt weldra drie vervolgafleveringen. Dankzij financiële steun van LEADER provincie Antwerpen brengen bekende stemmen zoals Bruno Vanden Broecke en Jonas Vermeulen het unieke verhaal van de site tot leven. Lieven Van Gils, ambassadeur van Wortel-Kolonie, is verteller van dienst. De podcast is een samenwerking van Stad Hoogstraten, Stichting Kempens Landschap, LEADER en Rurant.